Για τον Ολλανδό φιλόσοφο Baruch Spinoza (1632-1666) η χαρά και η λύπη συνυπάρχουν πάντα στο ανθρώπινο συναίσθημα. Άλλοτε υπερισχύει η χαρά και άλλοτε υπερισχύει η λύπη. Κανένα ωστόσο συναίσθημα δεν συνίσταται μόνο από χαρά ή μόνον από λύπη. Το ανθρώπινο πνεύμα προσπαθεί να αποφύγει τη λύπη αυξάνοντας όσο περισσότερο μπορεί τη χαρά και προσπαθεί να συγκρατήσει τη χαρά σε όσο το δυνατόν υψηλότερα επίπεδα μειώνοντας τη λύπη. Ακόμη και η πιο ευχάριστη στιγμή περιέχει ψήγματα λύπης και μόνο από την επίγνωση ότι δεν θα κρατήσει για πάντα. Και η πιο δυσάρεστη στιγμή περιέχει ψήγματα χαράς, γιατί γνωρίζουμε ότι αργά ή γρήγορα θα έρθει η ανακούφιση από τον πόνο που προκάλεσε. Μια υπέροχη σκέψη για να τιθασεύουμε την αλαζονεία της ευτυχίας και τον φόβο της απελπισίας μας…
Πίνακας : Peter Bruegel (the elder), “The wedding dance”