Ο Σάββας
Ο Σάββας καθόταν πάντα στο τελευταίο θρανίο. Δεν ενδιαφερόταν ποτέ για τα μαθήματα του φροντιστηρίου. Ήταν ο μαθητής που περνούσε με δυσκολία τις τάξεις. Οι γονείς του ωστόσο, τον είχαν εξαναγκάσει να δώσει εξετάσεις για το πανεπιστήμιο. Σε όλη τη διάρκεια των μαθημάτων φαινόταν απορροφημένος στο τετράδιό του. Όταν τον πλησίαζα, το έκλεινε απότομα θέλοντας να μου κρύψει τι έγραφε ή τι ζωγράφιζε.
Μια μέρα όμως, με άλμα… αιλουροειδούς τον «συνέλαβα». Πάνω στις λευκές σελίδες του τετραδίου υπήρχαν εκπληκτικής ομορφιάς σκίτσα. Του είπα να συνεχίσει να σκιτσάρει και να μην τα παρατήσει…
Πολλά χρόνια αργότερα έμαθα ότι σπούδασε σκιτσογραφία στην Ιταλία. Είμαι σίγουρος ότι έγινε τελικά ένας σπουδαίος σκιτσογράφος πραγματοποιώντας το όνειρο, που μου είχε κάποτε εκμυστηρευθεί.
Ο Σάββας είναι ένα από τα πολλά παιδιά που κατάφερε να αποσυνδέσει την επιτυχημένη ζωή με την εισαγωγή του στο πανεπιστήμιο. Ακύρωσε στην πράξη τη γελοία άποψη ότι η επιτυχία συνδέεται μόνο με τις πανεπιστημιακές σπουδές.
Ο Σάββας, όπως και χιλιάδες άλλα παιδιά, αισθανόταν άβολα σε ένα σχολείο που δεν υποστηρίζει τη δημιουργικότητα, δεν καλλιεργεί την αισθητική και δε διαπλάθει το συναισθηματικό κόσμο. Ένα σχολείο που έχει αποκλείσει τη μουσική, το χορό, το θέατρο, τις εικαστικές τέχνες, τη λογοτεχνία κι έχει συνδέσει την επιτυχία μονο με την εισαγωγή στο πανεπιστήμιο.
Προς όλους τους μαθητές που δεν κατάφεραν να πετύχουν την εισαγωγή τους στη σχολή που επιθυμούσαν έχω να πω το εξής : δεν είστε ούτε ανίκανοι, ούτε άχρηστοι ! Μην επιτρέψετε σε κανέναν να αμφισβητήσει τον αγώνα και την προσπάθεια που κάνατε ! Οι Πανελλαδικές Εξετάσεις είναι μόνο για την εισαγωγή στο πανεπιστήμιο. Οι Καθημερινές Εξετάσεις σε όλα τα πεδία της κοινωνικής ζωής είναι πολύ σημαντικότερες και δίνονται εφ’ όρου ζωής. Οι Πανελλαδικές Εξετάσεις δεν είναι για όλους. Όσοι δεν μπόρεσαν, δεν είναι αποτυχημένοι • θα βρουν σύντομα το δρόμο τους, όπως ο Σάββας και θα πετύχουν σε κάποιον άλλο τομέα.
Δεν είναι λόγια παρηγοριάς. Κοιτάξτε τον κόσμο γύρω σας.
Αποτελείται από εκατομμύρια χαρούμενους και ικανοποιημένους ανθρώπους, που δε σπούδασαν ποτέ σε κάποιο πανεπιστήμιο.
Όσοι δεν τα καταφέρατε, δεν αποτύχατε. Κοιτάξτε τη ζωή στα μάτια, χωρίς φόβο και απελπισία ! Είναι πολύ πιο φιλική απ’ όσο νομίζετε…
Ο Θουκυδίδης οραματιζόταν η ιστορία του να παραμείνει «κτῆμα ἐς ἀεί», για να παραδειγματίζει τους ανθρώπους του μέλλοντος, ώστε να μην επαναλαμβάνουν τα λάθη του παρελθόντος. Από τότε ως σήμερα η ιστορία καθόριζε τις πράξεις μας σε ατομικό και σε συλλογικό επίπεδο και προσδιόριζε το μέλλον μας. Η ιστορία δηλαδή, είχε έναν καθοριστικό ρυθμιστικό ρόλο στο ανθρώπινο γίγνεσθαι.
Και αυτό συνέβαινε ως την εποχή του Facebook και των άλλων μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Ο Zuckerberg ήρθε να αμφισβητήσει τον Θουκυδίδη και να καταργήσει το ρόλο της ιστορίας, να ακυρώσει τη δυναμική της στην εξέλιξη του ανθρώπου. Τα πάντα πλέον καθορίζονται από το σήμερα, τα πάντα έχουν αξία όσο διαμορφώνουν το ατομικό και συλλογικό παρόν. Δεν έχει καμία απολύτως σημασία τι συνέβη πριν από μερικά χρόνια στη ζωή μας, τι συνέβη την περασμένη εβδομάδα, τι συνέβη μόλις χθες. Το παρόν αναδομείται καθημερινά, πεθαίνει και αναγεννιέται εκ του μηδενός. Το προσωπικό μας παρελθόν δεν υπάρχει, δεν επηρεάζει το παρόν μας και δεν διαμορφώνει το μέλλον μας, γιατί το μέλλον είναι το αυριανό παρόν. Κανείς δε νοιάζεται για την πρόσφατη φωτογραφία σου, για το μέρος που επισκέφθηκες πρόσφατα, για τη μουσική που άκουσες χθες, για τις απόψεις που εξέφρασες, για οτιδήποτε διαμόρφωσε αυτό που είσαι ως σήμερα. Υπάρχεις όσο ανατροφοδοτείς με κάποιο τρόπο το παρόν σου. Αυτό που έχει σημασία είναι μόνο το παρόν. Και το αυριανό παρόν.
Το τέλος της ιστορίας έχει επέλθει.
Ο Zuckerberg κατατρόπωσε τον Θουκυδίδη…[15/4/2018]
Ρώτησε κάποτε ο Γιώργος Γραμματικάκης τον Stephen Hawking πώς νιώθει, κι εκείνος του απάντησε : «Νιώθω ευτυχής… Μόνο που καμιά φορά βλέπω στον ύπνο μου τον εαυτό μου να είναι απολύτως καλά. Και τότε νιώθω δυστυχής».
Η ανατριχιαστική αυτή δήλωση του τεράστιου -πρώτα από όλα- ανθρώπου κι έπειτα σπουδαίου επιστήμονα συμπυκνώνει μια συγκλονιστική άποψη ζωής : οφείλουμε να προσπαθούμε να είμαστε ευτυχισμένοι με όσα έχουμε και όχι με όσα θα μπορούσαμε να έχουμε.
Η δυνητική εκδοχή της ευτυχίας μας είναι η πηγή της πιο μεγάλης δυστυχίας μας…[17/3/2018]
Το 19ο αιώνα ο γερμανός φιλόσοφος Σοπενχάουερ (1788-1860) συνόψισε το ζήτημα της αρνητικής επίδρασης του θορύβου με το δικό του τρόπο. Θεωρούσε ότι η ένταση του θορύβου που μπορεί να αντέξει ένας άνθρωπος, είναι αντιστρόφως ανάλογη προς τις πνευματικές του ικανότητες. Με άλλα λόγια, ο πνευματικός άνθρωπος ή έστω εκείνος που δεν παραμελεί και το πνεύμα του, αναζητά την ησυχία και αποφεύγει τους δυνατούς θορύβους.
Στις σύγχρονες μεγαλουπόλεις η άποψη του Σοπενχάουερ βρίσκει μάλλον την απόλυτη εφαρμογή. Μόνο που σήμερα, εκτός από τους θορύβους που αναπόφευκτα γεννά ο τεχνολογικός πολιτισμός μας, υπάρχουν και οι…»θόρυβοι» που γεννούν διάφοροι άνθρωποι γύρω μας με τη φλυαρία και την αυτοπροβολή τους, κυρίως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Μήπως τελικά πράγματι, οι πνευματικές μας ικανότητες αυξάνονται όσο αποφεύγουμε την αρνητική επίδραση του θορύβου γύρω μας, τόσο κυριολεκτικά, όσο και μεταφορικά ; [10/4/2018]
Παρατηρώντας τους ανθρώπους γύρω μου κι έχοντας εντρυφήσει επαρκώς στα φυσιογνωστικά χαρακτηριστικά τους, κατέληξα σε ένα συμπέρασμα : δεν υπάρχουν άσχημοι άνθρωποι · υπάρχουν μόνο διαφορετικοί άνθρωποι ! Άλλωστε, τι άλλο είναι η ομορφιά, εκτός από μια παρωχημένη επιβολή προτύπων, που από την παιδική ηλικία μάς επιβάλλει ένα σύστημα κοινωνικό, οικονομικό και εντέλει πολιτικό ;
«Ωραίο συμπέρασμα, για να δικαιολογήσεις τη δική σου ασχήμια !», θα έλεγε κάποιος. Κι όμως, αρκεί να παρατηρήσει προσεκτικά κανείς ένα πρόσωπο για δυο- τρία λεπτά αποφλοιωμένο από τα κοινωνικά πρότυπα και θα διαπιστώσει του λόγου το αληθές.
“De gustibus et de coloribus non est disputandum “ (για τα γούστα και τα χρώματα δεν πρέπει να διαφωνούμε), έλεγαν οι Λατίνοι και θα συμπλήρωνα…”et de faciebus” (και για τα πρόσωπα). Το επιβεβαιώνουν οι άπειροι συνδυασμοί όλων εκείνων γύρω μας, που έλκονται από την αδιόρατη χημεία των ψυχικών δεσμών τους και την υπερβατική εξάλειψη των δήθεν ατελειών τους…[11/4/2018]
Δυο πιτσιρικάδες, 12-14 χρόνων, παραγγέλνουν σε γυράδικο. Ο ένας μετράει στην παλάμη του τα λιγοστά κέρματα. Ένα ψωμάκι με γύρο, για να το μοιραστούν και μια μερίδα πατάτες. Δεν έχουν λεφτά για περισσότερα. Ο ένας κοιτάζει στα μάτια τον άλλον και τον ρωτάει τί θα ήθελε να βάλει μέσα στο σάντουιτς η υπάλληλος, που περιμένει υπομονετικά την παραγγελία τους. Στα πρόσωπά τους λάμπει μια σπάνια ευγένεια, ένας ειλικρινής αλληλοσεβασμός.
Κάθονται σε ένα τραπεζάκι ο ένας απέναντι από τον άλλον. Αρχίζουν να μιλούν χαμηλόφωνα τσιμπώντας τις πρώτες πατάτες. Είναι οι κολλητοί, που βγήκαν έξω Σάββατο βράδυ. Θα φάνε, θα συζητήσουν και θα επιστρέψουν μάλλον στα σπίτια τους ευχαριστημένοι.
Κτίζουν από τώρα τη σχέση της ζωής τους, την αληθινή φιλία τους…[4/3/2018]
Όσοι και όσες ετοιμάζεστε να περιτυλίξετε τον έρωτά σας σε… σοκολατάκια, ανθοδέσμες και φτηνά δωράκια «αιώνιας πίστης», να θυμάστε: τα υψηλά αισθήματα δε χρειάζονται κραυγές επιδεικτικής αφοσίωσης • έχουν ανάγκη από ψίθυρους και σιωπηλές ανάσες, και από ανακοπές καρδιάς διάρκειας μεγάλης, και όχι από εφήμερες, χυδαίες μεγαλοστομίες…[13/2/2018]