Ὅτε δὲ ἡ πρώτη ἐκκλησία περὶ τῆς εἰρήνης ἐγίγνετο καὶ οἱ παρὰ Λακεδαιμονίων ἥκοντες ἔλεγον ἐφ’ οἷς ἕτοιμοι εἶεν τὴν εἰρήνην ποιεῖσθαι Λακεδαιμόνιοι, εἰ κατασκαφείη τῶν τειχῶν τῶν μακρῶν ἐπὶ δέκα στάδια, τότε ὑμεῖς τε, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, οὐκ ἠνέσχεσθε ἀκούσαντες περὶ τῶν τειχῶν τῆς κατασκαφῆς, Κλεοφῶν τε ὑπὲρ ὑμῶν πάντων ἀναστὰς ἀντεῖπεν ὡς οὐδενὶ τρόπῳ οἷόν τε εἴη ποιεῖν ταῦτα. Μετὰ δὲ ταῦτα Θηραμένης, ἐπιβουλεύων τῷ πλήθει τῷ ὑμετέρῳ, ἀναστὰς λέγει ὅτι, ἐὰν αὐτὸν ἕλησθε περὶ τῆς εἰρήνης πρεσβευτὴν αὐτοκράτορα, ποιήσει ὥστε μήτε τῶν τειχῶν διελεῖν μήτε ἄλλο τὴν πόλιν ἐλαττῶσαι μηδέν ·
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
«οἱ παρὰ Λακεδαιμονίων ἥκοντες ἔλεγον»: ἥκω = έχω έρθει (ενεστώτας με σημασία παρακειμένου) «οἱ παρὰ Λακεδαιμονίων ἥκοντες» = (ενν. οι πρεσβευτές) οι οποίοι είχαν επιστρέψει από τη Σπάρτη «οἱ ἥκοντες»: ουσιαστικοποιημένη επιθετική μετοχή, η οποία, μετά την παράλειψη του προσδιοριζόμενου από αυτήν ουσιαστικού «πρέσβεις», λειτουργεί ως ουσιαστικό και μεταφράζεται «οι πρεσβευτές οι οποίοι είχαν επιστρέψει» «ἔλεγον ἐφ’ οἷς ἕτοιμοι εἶεν τὴν εἰρήνην ποιεῖσθαι Λακεδαιμόνιοι»: λέγω + πλάγια ερωτηματική πρόταση = ανακοινώνω «εἰ κατασκαφείη τῶν τειχῶν τῶν μακρῶν ἐπὶ δέκα στάδια»: κατασκάπτω = καταστρέφω, κατεδαφίζω από τα θεμέλια «Κλεοφῶν τε ὑπὲρ ὑμῶν πάντων ἀναστὰς ἀντεῖπεν»: ἀντιλέγω = φέρνω αντιρρήσεις, διαφωνώ λέγοντας… «Μετὰ δὲ ταῦτα Θηραμένης, ἐπιβουλεύων τῷ πλήθει τῷ ὑμετέρῳ, ἀναστὰς λέγει»: ἐπιβουλεύω τινὶ = σχεδιάζω κάτι εναντίον κάποιου, μηχανεύομαι, συνωμοτώ «ἐὰν αὐτὸν ἕλησθε περὶ τῆς εἰρήνης πρεσβευτὴν αὐτοκράτορα»: αἱρέω -ῶ = συλλαμβάνω, κυριεύω (η παθητική σημασία του ρήματος, συλλαμβάνομαι, κυριεύομαι, αποδίδεται με το ρ. ἁλίσκομαι) αἱρέομαι -οῦμαι με δύο αιτιατικές, η μία κατηγορούμενο της άλλης = εκλέγω κάποιον ως… αὐτοκράτωρ (ὁ) = αυτός που έχει πλήρη εξουσία (όταν αφορά πρεσβευτή) ελεύθερος, ανεξάρτητος (όταν αφορά πρόσωπο ή πόλη) αυθαίρετος, απολυταρχικός (όταν αφορά ηγεμόνα) «ὥστε μήτε τῶν τειχῶν διελεῖν μήτε ἄλλο τὴν πόλιν ἐλαττῶσαι μηδέν ·»: διαιρέω -ῶ τοῦ τείχους = κατεδαφίζω μέρος, τμήμα του τείχους ἐλαττόω -ῶ τι ή τινα = ελαττώνω, μειώνω, υποβιβάζω, βλάπτω
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Όταν γινόταν η πρώτη συνέλευση του λαού σχετικά με τη σύναψη ειρήνης και οι πρεσβευτές οι οποίοι είχαν επιστρέψει από τη Σπάρτη ανακοίνωναν με ποιους όρους ήταν έτοιμοι να συνάψουν οι Σπαρτιάτες ειρήνη, αν κατεδαφιστεί διάστημα περίπου δέκα σταδίων από τα Μακρά Τείχη, τότε εσείς, άνδρες Αθηναίοι, δεν ανεχτήκατε να ακούσετε για την κατεδάφιση των τειχών και ο Κλεοφώντας αφού ανέβηκε στο βήμα διαφώνησε λέγοντας εκ μέρους όλων σας ότι με κανέναν τρόπο δεν ήταν δυνατόν να κάνετε αυτά. Μετά από αυτά λοιπόν ο Θηραμένης, επειδή είχε εχθρικές διαθέσεις προς εσάς τους δημοκρατικούς, αφού ανέβηκε στο βήμα είπε ότι, αν τον εκλέξετε πρεσβευτή με πλήρη δικαιοδοσία για τη σύναψη της ειρήνης, θα πράξει ώστε ούτε μέρος από τα τείχη να γκρεμίσετε, ούτε να βλάψετε την πόλη σε τίποτε άλλο.