• 19 Απριλίου 2024 16:59

Ο Αριστοτέλης μας δίνει μια κομψότατη περιγραφή του χρόνου, του πιο μυστηριώδους και ανεξήγητου φυσικού «φαινομένου» (Φυσικά 217b33-34). Ο χρόνος, έτσι όπως έχει επικρατήσει να τον ορίζουμε, ουσιαστικά δεν υπάρχει, μας λέει. Ο χρόνος είναι μια χρονική στιγμή από άπειρα «νυν» (=τώρα). Αυτό που οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται ως χρονική διάρκεια, είναι στην πραγματικότητα μια διάταξη των «νυν», τα οποία όμως είναι τομές του χρόνου και δεν έχουν διάρκεια. Και είναι αδιαίρετα, γιατί δεν έχουν μέγεθος. «Το παρόν είναι κι αυτό ένα ειδικό «νυν» : είναι αυτό που χωρίζει το σύνολο του χρόνου σε παρελθόν και σε µέλλον. Η ιδιοτυπία λοιπόν του χρόνου είναι ότι το µεν παρελθόν δεν υπάρχει πια, το µέλλον δεν υπάρχει ακόµη, ενώ το παρόν, που είναι το µόνο που υφίσταται, δεν είναι καν χρόνος» (Βασίλης Κάλφας, «Η φιλοσοφία του Αριστοτέλη»).Αξίζει να σημειωθεί ότι πολλοί άλλοι, επιστήμονες και φιλόσοφοι, επηρεάστηκαν από τις απόψεις αυτές για την ερμηνεία του χρόνου. Ο Julian Barbour για παράδειγμα, στο βιβλίο του «The Εnd of Τime» (1999), υποστήριζε μεταξύ άλλων ότι ο χρόνος δεν είναι τίποτε άλλο από μια τεράστια συλλογή παγωμένων στιγμών. Δεν ρέει, δεν έχει συνέχεια. Είναι ένα σύνολο αμέτρητων και άπειρων στιγμών, που βιώνονται από τον άνθρωπο ως στιγμιότυπα εμπειρίας. Ένας σωρός από αμέτρητα αριστοτελικά «νυν».«Και σε τί μας ωφελεί μια τέτοια παραδοχή ;», θα αναρωτιόταν εύλογα κανείς. «Μήπως, άραγε, θα σταματήσουμε να γερνάμε μέρα με τη μέρα ή να κάνουμε ό,τι κάνουμε πάντα με το ρολόι στο χέρι και το άγχος του διαθέσιμου χρόνου ;»Η μεγάλη συμβολή του Αριστοτέλη και των επιγόνων του είναι η συνειδητοποίηση ότι ο χρόνος αποτελείται από αυτόνομες στιγμές, τις οποίες μπορούμε να επαναφέρουμε στο ελάχιστο «παρόν», όποτε και όσο συχνά θέλουμε, ή να τις αφήνουμε να χάνονται και να σβήνουν σαν περαστικές πυγολαμπίδες. Εξαρτάται από τη δύναμη του μνημονικού μας και την ικανότητά μας να συνθέτουμε με μαεστρία τις βιωμένες εμπειρίες μας ή να είμαστε πάντα ανοικτοί σε καινούριες που ακόμη δεν έχουμε ζήσει.Υπάρχουν άπειρα «νυν» που περιμένουν να τα επιλέξουμε…

Πίνακας : Henri Matisse, «The Three O’Clock Sitting», 1924

Αφήστε μια απάντηση