Τα μνημονικά ίχνη δεν χάνονται ποτέ, έλεγε ο Σίγκμουντ Φρόυντ, αλλά μόνον απωθούνται (Φαινομενολογία των Θρησκειών, σελ. 83). Κάτι ξεχασμένο μπορεί να έρθει πάλι στο προσκήνιο της συνείδησης μετά από καιρό. Το λησμονημένο υλικό δεν καταστρέφεται, αλλά μόνο απωθείται. Τα μνημονικά ίχνη διατηρούνται σε όλη τους την πρωταρχική δροσιά, κρυμμένα στο ασυνείδητο. Κάποτε επανέρχονται στη συνείδηση, αλλά παραμένουν απομονωμένα σαν ξένα σώματα, ανάμεσα στις εμπειρίες του παρόντος.
Ίσως αυτός είναι ο λόγος, που οι αναμνήσεις πολύ συχνά μας προκαλούν μεγάλη ανησυχία : ανασύρουν από το παρελθόν ξεχασμένα είδωλα, λησμονημένες εμπειρίες, σβησμένα συναισθήματα και λόγια ακαταλαβίστικα που αντηχούν σαν αντίλαλος. Στριμώχνονται ανάμεσα στα στασίδια του παρόντος, αδιάκριτοι επισκέπτες σε έναν οργιαστικό χορό αισθήσεων, πάλλονται σαν ιριδίζουσες αναλαμπές μες στο σκοτάδι, καραδοκούν σαν παροπλισμένοι κλέφτες και λογομαχούν σαν κακομαθημένα παιδιά που έχασαν τα παιχνίδια τους.
Αν τις αφήσουμε να ταράξουν τη σκέψη μας, θα έχουμε πέσει στην παγίδα τους. Αν αγνοήσουμε την ύπαρξή τους, θα έχουμε απαρνηθεί ένα κομμάτι του εαυτού μας…
Πίνακας : Gino Severini, “Memories of travel”, 1911