Age quot agis.
μτφρ: κάνε αυτό που κάνεις [μην κάνεις πολλά πράγματα μαζί].
Quinon proficit deficit.
μτφρ: όποιος δεν προχωρά, πάει προς τα πίσω
Vires acquirit eundo Βιργίλιος, 70-19 π.Χ.
μτφρ: αποκτάς δύναμη προχωρώντας
Ηγεσία & Διοίκηση
De minimis non curat praetor.
μτφρ: ο πραίτωρ δεν ασχολείται με τα παράμικρα.
Rex non potset peccare.
μτφρ; ο βασιλιάς δεν μπορεί να έχει άδικο.
Nemo autem regere potest nisi qui et regi. Σενέκας, 4 μ.Χ-65 μ.Χ
μτφρ: κανείς δεν μπορεί να διοικήσει αν δεν μπορεί να διοικηθεί
Θάνατος
Mors ultima ratio.
μτφρ: ο θάνατος έχει τον τελευταίο λόγο.
Omnia mors aequat.
μτφρ: ο θάνατος τα ανυψώνει όλα.
Ave Caesar, morituri te salutant.
μτφρ: χαίρε Καίσαρ, οι μελλοθάνατοι σε χαιρετούν (χαιρετισμός των μονομάχων προς τον Καίσαρα πριν τον αγώνα)
Memento mori.
μτφρ: θυμήσου το θάνατο.
Plaudite, amici, comedia finita est. Αύγουστος, 63 π.Χ-14 μ.Χ. μτφρ: χειροκροτήστε φίλοι, η κωμωδία τελείωσε (τα τελευταία του λόγια)
Nascentes morimur
μτφρ: από τη στιγμή που γεννιόμαστε, [αρχίζουμε να] πεθαίνουμε
Omnia mors aequat
μτφρ:ο θάνατος εξισώνει τα πάντα
Θρησκεία & Θεός
Deus vult.
μτφρ: ο Θεός θέλει (σύνθημα των σταυροφόρων)
Fiat Lux.
μτφρ: γενηθήτω φως.
Noli me tangere.
μτφρ: Μη μου άπτου (Ο Ιησούς μετά την Ανάσταση, από το κατά Ματθαίον)
Ora et labora.
μτφρ: να προσεύχεσαι και να εργάζεσαι (μότο των Βενεδεκτίνων μοναχών)
Καλό & Κακό
Nota res mala, optima.
μτφρ: τα γνωστά κακά είναι τα πιο καλά.
De malo, bonum.
μτφρ: από το κακό, καλό.
Nemo malus felix. Γιουβενάλης, 1ος-2ος αιών μ.Χ.
μτφρ: κανένας κακός δεν είναι ευτυχισμένος
Quae nocent, saepe docent.
μτφρ: ό,τι πονάει, συχνά διδάσκει
Male parta male dilabuntur. Κικέρων, 106-43 π.Χ.
μτφρ: άσχημα χάνεται ό,τι άσχημα αποκτάται
Λάθη και Σφάλματα
Post hoc, ergo propter hoc.
μτφρ: κατόπιν αυτού άρα εξαιτίας αυτού.
Errare Humanum est.
μτφρ: το σφάλλειν ανθρώπινον.
Splendide mendax Οράτιος, 65-8 π.Χ.
μτφρ: υπέροχα λάθος
Νίκη & Ήττα
Veni, vidi, vici. Ιούλιος Καίσαρ, 101-44 π.Χ
μτφρ: ήρθα, είδα, νίκησα. (το βασιλιά Φαρνάκη του Πόντου το 47 π.Χ.)
Vae victis.
μτφρ: ουαί τοις ηττημένοις.
Vincere est totum.
μτφρ: το να νικάς είναι το παν
Ubi concordia, ibi victoria.
μτφρ: όπου ενότητα, εκεί νίκη
Vincit qui se vincit
μτφρ: κυριαρχεί αυτός που κυριαρχεί στον εαυτό του
Salus populi suprema lex Κικέρων, 106-43 π.Χ
μτφρ: η ασφάλεια του λαού είναι ο υπέρτατος νόμος
Audiatur et altera pars
μτφρ: ακούστε και την άλλη πλευρά
Summum ius, summa iniuria.
μτφρ: υπέρτατη δικαιοσύνη, υπέρτατη αδικία.
Necessitas non habet legem
μτφρ: η ανάγκη δεν ξέρει νόμο
Sol omnibus lucet. Γάιος Πετρώνιος, 1ος μ.Χ αιων
μτφρ: ο ήλιος λάμπει για όλους.
Ratio legis est anima legis.
μτφρ: η αιτία του νόμου είναι η ψυχή του νόμου
Πόλεμος & Ειρήνη
Ultima ratio regum.
μτφρ: το υπέρτατο επιχείρημα των βασιλέων [χαραγμένο στα κανόνια του Μ. Φρειδερίκου της Πρωσίας].
Si vis pacem para bellum
μτφρ: αν θες ειρήνη να ετοιμάζεσαι για πόλεμο
Inter arma silent leges
μτφρ: ανάμεσα στα όπλα (δηλ. στον πόλεμο) οι νόμοι σιγούν
Dulce bellum inexpertis. Έρασμος,, 1469-1536, Ολλανδός Ουμανιστής.
μτφρ: Γλυκός [φαίνεται] ο πόλεμος στους άπειρους
Nervus rerum [ή belli], pecuniam. Κικέρων, 106-43 π.Χ
μτφρ: το νεύρο των πραγμάτων (ή του πολέμου) είναι τα λεφτά
Delenda Carthago!
μτφρ: να καταστραφεί η Καρχηδών! (έτσι τελείωνε πάντα τους λόγους του ο Κάτων)
Πολιτική & Εξουσία
Vox populi, vox dei.
μτφρ: φωνή λαού, φωνή Θεού.
Panem et circenses. Γιουβενάλης, 1ος-2ος αιών μ.Χ.
μτφρ: άρτον και θεάματα.
Sic semper tyrannis!
μτφρ: έτσι πάντα στους τυράννους. Φράση που φώναξε ο Μπουθ πυροβολώντας τον Λίνκολν.
Ubi dubium ibi libertas. Publilius Syrus, 1ος μ.Χ αιών
μτφρ: όπου αμφισβήτηση, εκεί ελευθερί
Προσωπικά
Bis vivit qui bene vivit.
μτφρ: ζει δυο φορές αυτός που ζει καλά
Vultus est index animi.
μτφρ: το πρόσωπο είναι ο δείκτης της ψυχής
Ubi bene, ibi patria.
μτφρ: όπου [αισθάνεσαι] καλά εκεί η πατρίδα σου
De gustibus non est disputandum.
μτφρ: τα γούστα δεν συζητιούνται.
Σιγουριά
Verba volant, scripta manent.
μτφρ: τα λόγια πετούν, τα γραπτά μένουν.
Nihil est incertius volgo. Κικέρων, 106-43 π.Χ.
μτφρ: τίποτε δεν είναι πιο αβέβαιο από τον όχλο
Nil homini certum est Οβίδιος, 43 π.Χ.-17 μ.Χ.
μτφρ: τίποτε δεν είναι σίγουρο στον άνθρωπο
Nullius in verba Οράτιος, 65-8 π.Χ.
μτφρ: [μη βασίζεσαι] στα λόγια κανενός
Medio tutissimus ibis Οβίδιος, 43 π.Χ.-17 μ.Χ.
μτφρ: είναι ασφαλέστερο να προχωράς στη μέση [του δρόμου]
Semper letteris mandate
μτφρ: πάντα γραπτές οδηγίες
Timeo Danaos et dona ferrentes. Βιργίλιος, 70-19 π.Χ.
μτφρ: φοβού τους Δαναούς και δώρα φέροντας.
Στρατηγική
Divide ut regnes.
μτφρ: διαίρει και βασίλευε (ut=για να).
Gladiator in arena consilium capit. Σενέκας, 4 μ.Χ-65 μ.Χ
μτφρ: ο μονομάχος κάνει το σχέδιό του μέσα στην αρένα (δηλ. την τελευταία στιγμή)
Malum consilium quod mutari non potest. Publilius Syrus, 1ος μ.Χ αιών
μτφρ: είναι κακό σχέδιο αυτό που δεν μπορεί να αλλάξει
Exitus acta probat. Οβίδιος, 43 π.Χ.-17 μ.Χ.
μτφρ: ο σκοπός δικαιώνει την πράξη.
Τέχνη
Ars longa, vita brevis.
μτφρ: η τέχνη μακρά, ο βίος βραχύς.
Sutor, ne supra crepidam. Απελλής, 4ος αιών π.Χ.
μτφρ: παπουτσή, όχι πάνω από το σανδάλι (σε παπουτσή που κλήθηκε να σχολιάσει την εικόνα ενός σανδαλιού και θέλησε να κρίνει και το υπόλοιπο έργο)
Nulla dies sine linea. Απελλής, 4ος αιών π.Χ.
μτφρ: ούτε μέρα χωρίς γραμμή.
Finis coronat opus.
μτφρ: το τέλος στεφανώνει το έργο.
Τύχη & Πεπρωμένο
Nomen est omen.
μτφρ: το όνομα είναι σημάδι (αλλά και κατάρα;)
Audaces fortuna iuvat Βιργίλιος, 70-19 π.Χ.
μτφρ: η τύχη βοηθάει τους τολμηρούς
Virtutis fortuna comes.
μτφρ: η καλή τύχη είναι σύντροφος της τύχης
Υγεία & Ιατρική
Primum, non nocere. Ιπποκράτης, 460-377 π.Χ.
μτφρ: πρώτα απ’ όλα, μην προκαλέσεις κακό.
Mens sana in corpore sano. Γιουβενάλης, 1ος αιων
μτφρ: νους υγιής εν σώματι υγιεί.
Φύση & Περιβάλλον
Suave mare magno.
μτφρ: ευχάριστο να αγναντεύεις την αγριεμένη θάλασσα [απ’ τη στεριά].
Natura non facit saltus.
μτφρ: η φύση δεν κάνει άλματα.
Natura nihil fit in frustra.
μτφρ: η Φύση δεν κάνει τίποτα χωρίς λογο
Res nullius.
μτφρ: κάτι που δεν ανήκει σε κανέναν (π.χ. ήλιος).
